تلویزیون خودش را پایبند به قاعده بازی نمیداند
تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۳۶۴۴۷۷
خرداد؛ فریدون صدیقی با اعتقاد بر اینکه مهم نیست که صداوسیما چه میگوید، چرا میگوید و چگونه میگوید، یادآور میشود که مردم و مخاطب موضوع این رسانه نیست و تصریح میکند: تلویزیون خودش را رسانهای جدا از قاعده بازی میداند که در همه جا جاری و ساری است و کارکرد دیگری برای خودش قایل است. این روزنامهنگار پیشکسوت در عین حال توضیح محمدرضا حیاتی در قبال خبر «برگزیت» را دربرگیرنده دونکتهی اساسی میداند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این استاد روزنامهنگاری در گفتوگو با ایسنا دربارهی عبارتی که در یکی از بخشهای خبری صداوسیما توسط محمدرضا حیاتی با موضوع «برگزیت» به کار برده شد و تاثیر مخرب این نوع ادبیات بر مخاطب و فضای رسانهای مطالبی را عنوان کرد.
وقتی از صداوسیما به عنوان دانشگاه یاد میکنیم
صدیقی معتقد است: وقتی از صداوسیما و تلویزیون به عنوان دانشگاه یاد میکنیم، یعنی منبع تولید و انتشار علم که نتیجه همهی این موارد فرهنگسازی و دامن زدن به فرهنگ درست گفتن است. این اطلاق کاربردش را از دست داده و معنی و ماهیتی که برای یک دانشگاه قائل هستیم، در آن تهی است. صداوسیما خودش را پایبند به قواعدی که شامل حال یک رسانه معتبر میشود، نمیداند و رسانهای است که هر آنچه را که خود تشخیص میدهد و باید بگوید، میگوید. حضور مخاطب اصلا موضوع این رسانه نیست. مهم این است که آن تولید پیامی را میکند که خود دوست دارد. آنچه که مخاطب دوست نمیدارد، موضوعش نیست. این مشکلی است که تلویزیون گرفتارش است و نتیجه آن این است که مجموعهای با آن سابقه و پیشینه دیرین و وسعت و هزینه گزاف و بیپایان، آنچه که برایش باقی مانده، حداقل سرگرمیهایی است که گاه و بیگاه مخاطب خودش را مشغول آن میکند؛ برنامههایی مثل «خندوانه»، «دورهمی» و فوتبال و نظایر آن. بنابراین تلویزیون خودش را پایبند به قاعده بازی نمیداند.
تلویزیون، دورهمی جمعی که کنار هم نشستهاند
به اعتقاد این روزنامهنگار پیشکسوت، «تلویزیون نه اطلاعرسانی به هنگام میکند و نه منطقی عمل میکند، بلکه بیشتر واکنشی عمل میکند». او میافزاید: نتیجه تاخیر در اطلاعرسانی دقیق سنجیده و شفاف این است که دانشافزایی که از خلال میزگردها، بررسیها و نشستها برمیآید، کارکردی برایش ندارد. تلویزیون بهزعم من دورهمی جمعی است که کنار هم نشستهاند. نکاتی را با عناوین مختلف بیان میکنند که خودشان آن را قبول دارند. تعریفی که ما از رسانه داریم به هیچ وجه در تلویزیون وجود ندارد و آن کارکرد را از داست داده است. ببینده و شنونده ندارد. اگر موضوع آقای حیاتی هم الان بزرگ شده به این دلیل است که شبکههای اجتماعی و رسانهها به آن میپردازند. خود مرم عنایتی به این موضوع نداشتند و اصلا این موضوع مسئلهشان نیست. تعداد مخاطبانی که آن برنامه را دیدند خیلی ناچیز و رسانهها به آن پرداختند و دامن زدهاند و دلیل منطقی آوردهاند که رسانهای که در آن به عنوان رسانهی ملی یاد میشود، مطلقا توجهی به مخاطبش ندارد و مخاطب برایش اهمیتی ندارد.
دو نکته مهم درباره حیاتی
وی دربارهی اینکه آیا محمدرضا حیاتی ـ گوینده خبر ـ در قرائت خبر مربوط به «برگزیت» میتوانست تصمیمگیرنده باشد یا نه؟ تصحیح میکند: آقای حیاتی بازنشسته صداوسیما هستند و به کار گرفته شدهاند و به ناچار به هر دلیلی که قطعا برای خودش روشن و قطعی و یقینی است، خودش را فقط گوینده میداند و اطلاع دارید که گوینده در صداوسیما محلی از اعراب ندارد. کسی است که متنی را باید بخواند. به نظرم توضیح آقای حیاتی دربرگیرنده دو نکتهی مهم است؛ یکی اینکه با این پاسخ سازمان صداوسیما را در جایگاهی قرار داده که نیروهایی که در آنجا کار میکنند، وسیلهاند برای انتقال پیام و آن مجموعه هیچ اختیاری از خودش ندارد. پاسخی که ایشان میدهد خیلی تعیینکننده است و آن اینکه گوینده در آنجا کارهای نیست. این اتفاق گویای این است و اینکه آقای حیاتی به عنوان یک پیشکسوت و آدمی که جایگاهی در بین مخاطبان به عنوان گوینده پیشکسوت دارد، میتوانست قبل از انتشار خبر، طرح موضوع کند که این عبارت، عبارت خوبی نیست و غلط است. ما نمیدانیم که این را گفته است یا نه. اگر متوجه نشده و خبر را خوانده، فرق میکند با اینکه متوجه شده و خبر را گفته، که جای پرسش دارد.
مگر سریالهایی که میسازند لزوما پایبند به قاعده هستند؟
فریدون صدیقی در بخش پایانی این گفتوگو، با اعتقاد بر اینکه مهم نیست که صداوسیما چه میگوید، چرا میگوید و چگونه میگوید، یادآور میشود که مردم و مخاطب اصلا موضوع این رسانه نیست.
او ادامه میدهد: تلویزیون خودش را رسانهای جدا از قاعده بازی میداند که در همهجا جاری و ساری است و کارکرد دیگری برای خودش قائل است. قرار است عدهای خرسند شوند و آن عده برایش مهم است. مگر سریالهایی که میسازند لزوما پایبند به قاعدهها هستند؟ نمیدانم با چه ضرورتی مخاطب را علیرغم اینکه همه از ماهواره استفاده میکنند، با این روش ترغیب میکنند. نظام رسانهای ما با مدیریت غلط و تنگنظری، رسانهها را به جایی رسانده که پاسخگوی نیاز مخاطب نباشند و به شکل غیرمسقیم یا مستقیم مخاطب را به سمت شبکههای ماهوارهای سوق دهند. اصلا برای تلویزیون مهم نیست که مخاطب راضی است یا نه؛ فقط فوتبال پخش میکند که این عده علاقهمندان پرسپولیس که نمیتوانند به ورزشگاه بروند، مجبورند از تلویزیون بازی را تماشا کنند.
این روزنامهنگار پیشکسوت در پایان تاکید میکند که این پدیده در صداوسیما ماندگار نخواهد بود و میگوید: سیستمهای نوظهور و جدید ارتباطی تلویزیون را خلع سلاح میکند؛ به نوعی که مخاطب میتواند با یک دستگاه حداقلی گزارش کند و ارسال کند.
روز چهارشنبه (۱۰ مهر ماه) محمدرضا حیاتی خبری را خواند که در آن بنبست سیاسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا با عبارتی انتقاد برانگیز و غیرحرفهای به لحاظ اصول خبرنویسی توصیف شده بود.
برچسب ها: فریدون صدیقی ، صداوسیمامنبع: خرداد
کلیدواژه: فریدون صدیقی صداوسیما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۶۴۴۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۷۰ درصد مردم تلویزیون میبینند | نظرسنجی جدید تماشای برنامهها اعلام شد
آفتابنیوز :
چهارم اردیبهشت ماه مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در اقدامی، جزییات نتایج یک نظرسنجی کشوری را درباره برنامههای تلویزیون منتشر کرد که میتواند به عنوان مرجعی مناسب برای تحلیل میزان اقبال از محصولات شبکههای سیما استفاده شود؛ آن هم در شرایطی که نتایج نظرسنجیهای دورهای مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما به ندرت به انتشار عمومی میرسد از تحلیل این نتایج، نکات قابل توجهی به دست میآید.
ایرانیان همچنان تلویزیون میبینند
مطابق نظرسنجیهای مرکز تحقیقات صداوسیما که پیش از این با نظم بیشتری منتشر میشد، معمولا حدود ۷۰ یا ۸۰ و گاه ۹۰ درصد مردم ایران، تماشاگر تلویزیون بودند؛ هرچند نتایج این نظرسنجیها بعضا از سوی برخی با شائبههایی هم همراه بود؛ چراکه معتقد بودند نهاد زیرمجموعه صداوسیما آمار را منتشر کرده است.
با این حال، آمار ۶۹.۲ درصدی مخاطبان تلویزیون که در نظرسنجی اخیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران به دست آمده، مؤید نتایج نظرسنجیهای مرکز تحقیقات رسانه ملی است و با توجه به استقلال ایسپا نسبت به سازمان صداوسیما و البته سابقه قابل توجه آن در امر افکارسنجی، میتواند اثباتکننده درستی نظرسنجیهای اهالی تلویزیون باشد.
بر این اساس، روشن میشود که حدود ۷۰ درصد از مردم ایران حتی در شرایط کنونی که برخی برنامههای سیما مورد نقد قرار دارند، تماشاگر تلویزیوناند.
صدرنشینی شبکه سه و شرایط مبهم نسیم
در میان شبکههای تلویزیون، شبکه سه که سالیان طولانی است از نظر میزان بیننده در رتبه نخست قرار دارد، همچنان صدرنشینیاش را حفظ کرده و شرایط مناسبی دارد. این شبکه با پخش برنامههای سرگرمکننده مثل «معرکه»، «پانتولیگ» و «شب خوش» که در میان پربینندهترین محصولات سازمان صداوسیما، سهم چشمگیری دارد، توفیق خوبی در جذب مخاطب دارد.
با اختلاف کمی نسبت به شبکه سه، شبکه آیفیلم در رتبه دوم جدول پربینندهترین شبکههای تلویزیون دیده میشود. بالانشینی این شبکه که هویت خود را از سریالهای قدیمی تلویزیون میگیرد، از طرفی نشاندهنده اقبال محصولات نمایشی گذشته تلویزیون است و از سوی دیگر، هشداری به سازمان صداوسیما محسوب میشود.
در این میان اختلاف حدودا دو برابری شبکههای سه و آیفیلم با دیگر شبکهها نیز قابل توجه است.
با توجه به آن که برنامههای سرگرمیمحور به طور معمول مخاطب بیشتری از برنامههای فرهنگی جذب میکنند، در چنین نظرسنجیهایی، انتظار از شبکه نسیم که جایگاه تولید و پخش برنامههای سرگرمکننده شناخته میشود، بالاست. با این حال غیبت شبکه نسیم که روزگاری با شبکه سه رقابت میکرد، قابل توجه است.
وایرال به معنای بیننده نیست
از نکات جالب فهرست پربینندهترین برنامههای تلویزیون، آن است که برخی برنامهها با بیشترین بخشهای وایرالشده در فضای مجازی، در رتبههای پایینتر از برنامههایی قرار میگیرند که محتوای وایرالی زیادی تولید نمیکنند. مثلا «برمودا» کمتر از نصف «معرکه» بیننده دارد و «پاورقی» نیز به اندازه نیمی از مخاطبان «شب خوش»، بیننده جذب نکرده است؛ بنابراین اگرچه این دست برنامهها از نظر بازتاب رسانهای از برنامههای پرمخاطبتر موفقترند، ولی در واقع حجم مخاطبی کمتر دارند.
این آمار نشان میدهد که واکنش رسانهای و وایرال اینستاگرامی، لزوما به علت حجم زیاد بیننده برنامهها نیست.
جای خالی برندهای قدیمی
در آمار منتشرشده از سوی ایسپا، همچنین ۳۶.۹ درصد مخاطب «مردان آهنین» به عنوان پربینندهترین برنامه تلویزیون در هفته آخر فروردین را میتوان به عنوان یک نکته مورد توجه مدیران قرار داد؛ چراکه در سنوات گذشته، بارها عناوینی با بیش از ۴۰ یا ۵۰ درصد مخاطب در صدر فهرست پرمخاطبهای سیما مینشستند.
این نظرسنجی همچنین جای خالی برندهایی مثل «عصر جدید»، «خندوانه» و «دورهمی» را که حتی در ایام غیر نوروز و رمضان هم معمولا بیش از ۴۰ درصد مخاطب داشتند، نشان میدهد؛ و اینکه جایگزینان آنها، هنوز نتوانستهاند به اندازه این عناوین بیننده جذب کنند.
این در حالی است که طی یکی دو سال اخیر، پس از سالها نوروز و رمضان همزمان شدند و تلویزیون فرصت مناسبی داشت.
شباهتها و تفاوتهای دو نظرسنجی
مقایسه نتایج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران و نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی که مدتی پیش در نشست خبری گزارش برنامههای نوروز و رمضان اعلام شد، جالب توجه است. «مردان آهنین» که بین دو برنامه اول نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی نبود، در نظرسنجی ایسپا به عنوان پربینندهترین برنامه نوروز ۱۴۰۳ سیما معرفی شده است.
جالب آن که در حالی که بیشتر اعداد و ارقام اعلامی دو نظرسنجی، در حد یکی دو درصد اختلاف دارند، میزان مخاطب سریال «زیرخاکی ۴» در نظرسنجی ایسپا (۴۵.۴ درصد) به شکل چشمگیری از نظرسنجی مرکز تحقیقات رسانه ملی (۲۴.۹ درصد) بالاتر است. این در حالی است که آمار دو سریال دیگر («رستگاری» شبکه ۲ و «هفت سر اژدها» شبکه ۳) تقریبا تفاوت جدی ندارد.
منبع: خبرگزاری ایسنا